Introductie: AI is overal, maar niet van iedereen
Kunstmatige intelligentie (AI) is bezig aan een opmars die het bedrijfsleven fundamenteel verandert. Van klantenservice tot productieplanning: slimme algoritmen beloven sneller, beter en goedkoper te werken. Toch is niet elke AI gelijk. In Europa kijken we anders naar AI dan in de Verenigde Staten. En dat heeft alles te maken met geopolitiek, datasoevereiniteit en regelgeving. Voor Westlandse ondernemers is het goed om te weten waar dat verschil zit en waarom het ertoe doet.
De Amerikaanse AI-aanpak: snel, schaalbaar, dominant
In de VS wordt AI vooral aangedreven door commerciële Big Tech-bedrijven zoals OpenAI (ChatGPT), Google (Gemini) en Microsoft (Copilot). Zij hebben vrijwel onbeperkt toegang tot rekenkracht, investeringskapitaal en gebruikersdata. Daarbij speelt snelheid een hoofdrol: modellen worden razendsnel ontwikkeld, gelanceerd en geïntegreerd in populaire software.
Maar deze kracht kent ook een keerzijde. Amerikaanse cloudbedrijven vallen onder wetten als de Cloud Act en FISA, waardoor Amerikaanse overheden toegang kunnen eisen tot data, zelfs als die in Europa staat. Voor organisaties met gevoelige of gereguleerde gegevens (denk aan gezondheidszorg, juridische diensten of overheid) is dit een risico.
De Europese benadering: voorzichtig en verantwoordelijk
Europa kiest bewust een ander pad. De Europese Unie zet in op transparantie, uitlegbaarheid en controle. Dit wordt vastgelegd in de komende AI Act, die eisen stelt aan risicoanalyse, documentatie, en menselijk toezicht. Daarnaast blijft de AVG (GDPR) leidend, met strenge regels over data-opslag, toegang en herkomst.
Europese AI-ontwikkelaars hebben het daarmee moeilijker: er is minder durfkapitaal beschikbaar, regelgeving is complex en schaalbaarheid blijft een uitdaging. Toch ontstaan er belangrijke initiatieven die laten zien dat verantwoord innoveren mogelijk is.
Een voorbeeld: Nebul’s PrivateGPT
Een van die initiatieven is Nebul, een Europese AI-aanbieder die werkt aan zogeheten “Private AI”. Zij bouwen infrastructuur waarbij AI-modellen draaien in Europese datacenters, zonder inmenging van Amerikaanse partijen. Hun product PrivateGPT is een alternatief voor tools als ChatGPT, maar dan volledig in lijn met Europese privacywetgeving en zonder dat data gedeeld wordt met derden. Daarmee bieden ze een oplossing voor bedrijven die AI willen gebruiken, maar geen concessies willen doen aan vertrouwelijkheid of controle.
Waarom dit relevant is voor Westlandse MKB’ers
Ook voor kleinere organisaties in het Westland is dit geen ver-van-mijn-bed-show. Wie AI gebruikt via softwareleveranciers, cloudplatforms of interne toepassingen, moet weten waar die data heen gaat en onder welk toezicht het valt. Zeker als u werkt met klantgegevens, productinformatie of strategische plannen.
Daarnaast kan Europese regelgeving zoals de AI Act op termijn ook u verplichten om risico’s van AI-gebruik te documenteren of specifieke systemen te auditen. Het is dus verstandig om al in een vroeg stadium kritisch te kijken naar welke AI-oplossingen u gebruikt, en of ze passen binnen uw compliancebeleid.
Geen hype, maar richting kiezen
AI is geen hype meer, maar realiteit. De vraag is niet óf u het gaat gebruiken, maar hóe. De verschillen tussen de Amerikaanse en Europese aanpak raken direct aan vertrouwen, controle en juridische zekerheid. Wie als ondernemer kiest voor bewust gebruik van AI, kiest voor toekomstbestendigheid. Europa mag dan trager zijn dan Silicon Valley, maar het biedt wel een fundament dat past bij hoe wij met data, klanten en verantwoordelijkheid willen omgaan.
door: Patrick Jordens
